1. Ομήρου Ιλιάδος Ι, 378-382

ἐχθρὰ δέ μοι τοῦ δῶρα, τίω δέ μιν ἐν καρὸς αἴσῃ.
οὐδ’ εἴ μοι δεκάκις τε καὶ εἰκοσάκις τόσα δοίη
ὅσσά τέ οἱ νῦν ἔστι, καὶ εἴ ποθεν ἄλλα γένοιτο,
οὐδ’ ὅσ’ ἐς Ὀρχομενὸν ποτινίσεται, οὐδ’ ὅσα Θήβας
Αἰγυπτίας, ὅθι πλεῖστα δόμοις ἐν κτήματα κεῖται,

τὰ δῶρά του ἀποστρέφομαι καὶ οὐτιδανὰ τὰ κρίνω,
καὶ ἄν δέκ᾿ , ἄν εἴκοσι φαραὶς τόσα μοῦ δώσῃ ὅσα ἔχει
καὶ ὅσα κατόπι γίνεται νὰ λάβῃ καὶ ὅσα πλούτη
συρρέουν ᾿ς τὸν Ὀρχομενὸν ἤ ᾿ς ταὶς Αἰγύπτιαις Θήβαις,
ποῦ ὡσὰν ἐκείναις θησαυροὺς ἄλλη δὲν ἐχει χώρα,
(μετ. Ιακ. Πολυλά)

2. α. Στράβωνος Γεωγραφικά Θ΄ 2.40

… . Λέγουσι δὲ τὸ χωρίον, ὅπερ ἡ λίμνη κατέχει νῦν ἡ Κωπαΐς, ἀνεψῦχθοι πρότερον και γεωργεῖσθαι παντοδαπῶς ὑπὸ τοῖς Ὀρχομενίοις ὄν πλησίον οἰκοῦσι. και τοῦτ’ οὖν τεκμήριον τοῦ πλούτου τιθέασι. …

… . Λένε επίσης ότι η περιοχή που σήμερα καταλαμβάνει η Κωπαΐδα αποξηράνθηκε κάποτε και καλλιεργήθηκε με κάθε είδους καλλιέργεια από τους κατοίκους του Ορχομενού, καθώς αυτοί βρίσκονται πολύ κοντά σ’ αυτήν. Και αυτό ακριβώς το παρουσιάζουν ως απόδειξη για τον πλούτο του Ορχομενού. …

2.β. Στράβωνος Γεωγραφικά Θ΄2.18
… . Πάλιν δ’ ἐγχουμένων τῶν πόρων, ὁ μεταλλευτής Κράτης ἀνὴρ Χαλκιδεύς ἀνακαθαίρειν τὰ ἐμφράγματα ἐπαύσατο στασιασάντων τῶν Βοιωτῶν, καίπερ, ὡς αὐτὸς ἐν τῇ πρὸς Ἀλέξανδρον ἐπιστολῇ φησιν, ἀνεψυγμένων ἤδη πολλῶν, ἐν οἷς οἱ μὲν τὸν Ὀρχομενὀν οἰκεῖσθαι τὸν ἀρχαῖον ὑπελάμβανον, οἱ δ’ Ἐλευσῖνα καὶ Ἀθήνας παρὰ τὸν Τρίτωνα ποταμόν. …

… . Συνέβη όμως εκ νέου οι διέξοδοι της λίμνης να φραχθούν. Τότε κάποιος μηχανικός ονόματι Κράτης, καταγόμενος από τη Χαλκίδα, επιχείρησε να αποφράξει τις διεξόδους αυτές, αλλά οι ταραχές που συνέβησαν στη Βοιωτία τον ανάγκασαν να διακόψει την εργασία του, παρόλο που είχε ήδη, όπως αναφέρει στην επιστολή του προς τον Αλέξανδρο, πραγματοποιήσει σημαντικές αποξηράνσεις στην περιοχή του αρχαίου Ορχομενού ή, όπως λένε άλλοι, στις πόλεις Αθήνα και Ελευσίνα κοντά στον ποταμό Τρίτωνα. …

3. Παυσανίου, Ελλάδος Περιήγησις IX, 38, 7.

… . Θηβαῖοι δὲ τὸν ποταμὸν τὸν Κηφισόν φασιν ὑπὸ Ἡρακλέους ἐς τὸ πεδίον ἀποστραφῆναι τὸ ὀρχομένιον. τέως δὲ αὐτὸν ὑπὸ τὸ ὄρος ἐς θἀλασσαν ἐξιέναι, πρὶν ἥ τὸν Ἡρακλέα τὸ χάσμα ἐμφράξαι τὸ διὰ τοῦ ὄρους. …

… . Οι Θηβαίοι λένε πως ο Ηρακλής είχε στρέψει το ρεύμα του Κηφισού προς την πεδιάδα του Ορχομενού. Προηγουμένως ο ποταμός κατευθυνόταν κάτω από το βουνό προς τη θάλασσα, ως τότε που ο Ηρακλής έφραξε τη δια μέσου του βουνού καταβόθρα. …

4. Στεφάνου Βυζαντίου Εθνικά, (Ἀθῆναι)
… . ὀγδόη Βοιωτίας, ἡ ἐκ τῆς λίμνης ἀναφανεῖσα μετά τὸ πρότερον ἐπικλυσθῆναι τῆς Κωπαίδος, ὅτε Κράτης αὐτὴν διετάφρευσεν. …

… . Όγδοη πόλη με το όνομα Αθήναι είναι αυτή της Βοιωτίας, η οποία φάνηκε πάλι μέσα από τη λίμνη αφού πρώτα κατακλύστηκε από τα νερά η Κωπαΐδα, όταν ο Κράτης άνοιξε τάφρους κατά μήκος της. …